Gisteren was het 15 augustus, de dag van Maria Hemelvaart. Ik had het gevoel dat ik iets moest posten, maar wist niet goed wat. Maar vandaag kwam de inspiratie. Soms moet je eens een nachtje over iets slapen en krijg je ‘s morgens inspiratie. Een beetje zoals het ronddobberen op zee totdat je plots land ziet. Een merkwaardig woord hemelvaart overigens. Enige gelijkenis met oude religies waarbij gestorvenen met een boot naar hun laatste rustplaats werden gebracht, zoals in Egypte de dode farao’s die naar Abydos werden gebracht per boot of bij de Vikingen die samen met een schip begraven werden. Zelfs bij sommige staatsbegrafenissen wordt vaak een boot in gezet (bijv. bij Winston Churchill of bij Bumibol, de vroegere koning van Thailand). Dat het varen of de zee iets te maken heeft met sterven, is niet te verwonderen, we komen immers ter wereld vanuit het water (vruchtwater) uit een baarmoeder (baren van de zee). Sommige symbolen komen wereldwijd en over de eeuwen heen voor, een teken van verbondenheid tussen alle mensen op deze aarde. Maar dit ter zijde. De vijftiende augustus deed me eventjes stilstaan bij de symboliek van de dag en bij mezelf.
De boodschap van Maria
De figuur van Maria verwijst naar de moeder, de moedergodinnen uit allerlei religies. Naar vruchtbaarheid en onze aarde. Eigenlijk verwijst zij met haar leven zoals beschreven in de Bijbel naar enkele principes die je in je leven moet toepassen:
– openheid van hart: open staan ten opzichte van al wat op je pad komt, al wie je ontmoet zonder oordeel. Niet gemakkelijk om niet te oordelen. Eén van de moeilijkste dingen die er is want wij stoppen zo graag alles in vakjes en keuren vaak af wat niet op ons gelijkend is. Angst voor het onbekende zit in onze natuur ingebakken en kan enkel maar door de openheid van je hart verminderd worden.
– vertrouwen: er vertrouwen in hebben dat wat er gebeurt, is wat moet gebeuren, zelfs al begrijp je nu nog niet waarom. Op een gegeven moment wordt het duidelijker waarom sommige dingen in je verleden gebeurd zijn, zij hadden een hoger doel, zelfs al begreep je dat toen nog niet.
– geduld: je moet geduld bezitten om te zien wat het doel is, je levensdoel zal zich ooit manifesteren, misschien wel sneller dan je denkt. Als iets niet gaat zoals je zelf dacht, wees geduldig, er komt een tijd, de gepaste tijd waarin zich zal manifesteren wat jouw pad is.
– volharding: zelfs al lijkt de weg moeilijk, zet door om hem te gaan. De beloning ligt altijd te wachten op het einde van je tocht, achter die ene bocht waar je het niet verwachtte.
Dit zijn enkele lessen die ik persoonlijk leer uit de symboliek en figuur van Maria. Maar er is meer.
Feestdag in augustus
Haar feestdag of beter gezegd één van haar feestdagen is door de Kerk op 15 augustus geplaatst. In het midden van de oogstmaand. Bij de Romeinen was augusuts de ‘mensis sextilis’ of de zesde maand. Door Julius Caesar werd de kalender hervormd met 12 maanden die afwisselend uit 30 of 31 dagen bestonden en het jaar zou nu beginnen in januari. Keizer Augustus gaf zijn naam aan de maand augustus. Hij wou evenveel dagen als Julius Caesar die zijn naam aan de maand juli gegeven had, dus kreeg augustus ook 31 dagen en werd februari het slachtoffer met maar 28 of 29 dagen. Wist je overigens dat Augsburg in Duitsland ook genoemd is naar Augustus? De oogstmaand. Dit is dus de uitgelezen maand om te oogsten. Ik vraag me af of dit ook symbolisch zo bedoeld is: de maand om de vruchten te oogsten van je werk van het afgelopen jaar?
Om te oogsten van granen werd vaak een sikkel gebruikt om de tarwe of welk graan het ook is dat gekweekt werd af te snijden. En laat een sikkel, de maansikkel dan, juist dat voorwerp zijn waarmee Maria vaak staat afgebeeld. Onder haar voeten meestal. Hieronder een voorbeeld van beelden van de musea in Brugge (ja, ik blijf in mijn eigen streek) waar zij zo afgebeeld is.
De maan en Maria
De maan is al altijd verbonden geweest met het vrouwelijke, zoals de zon met het mannelijke (denk maar aan de cultus voor zonnegoden zoals Mithras, lees hierover mijn blogpost De geheimen van kerst: 25 december of de viering van Mithras, de zonnegod uit Perzië). Er zijn in de loop der eeuwen al verschillende maangodinnen de revue gepasseerd: Artemis, Selene (Griekenland), Luna en Juno (Romeins), Cailleah (Kelten), Mama Quilla (Inca’s), enzovoort…
De maan staat symbool voor je gevoelsleven. Niet te verwonderen met zijn veranderingen van nieuwe maan naar volle maan. Ze is de weergave van de menselijke psyche. Ze staat voor ons onbewust emotioneel gedrag. Dus voor ons onbewuste. Het is de oerkracht van de vrouwelijke scheppende impuls die door de verbinding met ons onbewuste door fantasie en verbeelding creativiteit aanwakkert. Dan hoop ik dat de maangodin of Maria mij een beetje helpt bij het schrijven, denk ik dan.
Waarom wordt de maansikkel vaak afgebeeld onder de voeten van Maria?
Dat heeft zijn oorsprong uit een vers uit de Bijbel, uit Johannes 12:1:
“Er verscheen in de hemel een indrukwekkend teken: een vrouw die met de zon bekleed was, de maan onder haar voeten had en een kroon van twaalf sterren droeg.” Vandaar dat Maria ook vaak ster der zee genoemd wordt.
Maar wacht eens eventjes. Nu zullen veel lezers wellicht denken, daar is ze weer, maar Johannes 12:1 opgeteld is het getal 13. Twaalf sterren rond 1 persoon (Maria) is opnieuw dertien, net zoals de M de dertiende letter van het alfabet is. Het getal der ingewijden. Alles keert altijd terug.
Maar die maansikkel: die is toch ook een symbool voor de Islam (denk maar aan het Islamitische rode kruis)?
De maansikkel
In 330 werd Istanbul, het vroegere Constantinopel gewijd aan Maria. Er werd hierdoor een maansikkel toegevoegd aan de halve ster die al het symbool was van de stad. Eén van de belangrijkste kerken was de Sint Sophia-kerk, een ode aan de vrouwelijke wijsheid. Toen de islamitische Turken de stad Constantinopel heroverden in 1453, kreeg ze de naam Istanbul en werd de symboliek van de halve maan en de ster overgenomen. De katholieke Sofiakerk werd de moskee Aya Sofia. Het Islamitische Rode Kruis draagt dezelfde symbolen van maansikkel en ster bijvoorbeeld in haar vlag. Is het je overigens al opgevallen dat de vlag van het Rode Kruis eigenlijk dezelfde symboliek heeft als de vlag, het kenteken van de tempeliers: een rood kruis op een witte achtergrond? Er is wel enige gelijkenis: de tempeliers moesten de pelgrims onderweg op de bedevaartroutes beschermen, terwijl het Rode Kruis ook mensen beschermt en helpt in het buitenland, gevangenen repatriëert (denk maar aan WO II) en slachtoffers bij rampen helpt, naast nog vele andere taken. Ik merk toch enige gelijkenis. Nu ja, Henri Dunant, de stichter van het Rode Kruis was een vrijmetselaar, dus enige symboliek zal hem wel niet vreemd geweest zijn. Zo komt ik onrechtstreeks terug bij Maria terecht: zij staat ook symbool voor de moeder, de beschermende, de verzorgende en werd aanbeden door de tempeliers. Zowel het Rode Kruis van het westen als van de islam verwijst onrechtstreeks in hun symboliek naar haar.
Het merkwaardig is dat er nog een verband bestaat tussen het katholicisme en de islam: op 15 april 2019 stond zowel de Notre Dame in Parijs in brand, alsook was er een brandje in de Al Aqsa moskee in Jeruzalem. Er is een verband tussen beide:
– het was op het plein voor de Notre Dame waar Jacques de Molay, de laatste grootmeester van de tempeliers op de brandstapel stierf in 1304. Hun hoofdkwartier was in de omgeving gevestigd. De tempeliers vereerden Maria/Maria-Magdalena.
– het was in de Al Aqsamoskee die voordien gekend stond als de tempel van Salomo waar rond 1099 de tempeliers een bloedbad aanrichtten om later hun centrum op deze plaats te vestigen. Daar ‘zou’ men enkele jaren verbleven hebben, volgens sommigen om de heilige graal te ontdekken, waardoor hun ridderorde de jaren nadien een vogelvlucht nam richting succes.
Op dezelfde dag is er een brand op plaatsen waar het begon voor de tempeliers en waar het ook eindigde. Merkwaardig, is dit wel toeval? Of wilde het universum een signaal geven dat we iets spiritueler moeten leven? De boodschap van Maria terug in ere moeten herstellen? Of was 15 april een waarschuwing dat een tijdperk zou eindigen?
Lees ook van Bo Vickery:
De herkomst van de meimaand en het merkwaardige verband met corona
Jezus en het getal dertien
Waarom heb ik geschreven over het laatste avondmaal van Da Vinci
Bronnen:
Historiek.net
Isgeschiedenis.nl
Wikipedia