Superhelden, ze blijven populair. Al is het maar omdat we dan zelf kunnen dromen om een superheld te zijn, iemand anders te zijn, zoals ik in deze blogpost al had verteld. Maar wist jij dat jij dezelfde kracht als een superheld bezit? Je kan zijn wie je wilt. Tenminste als je het boek De 7 spirituele wetten voor superhelden van Deepak Chopra leest. Ik geloof erin, nu jij nog.
De kracht van liefde
Laat mij één van de wetten eruit nemen: de wet van de liefde. Heel het universum draait om liefde. Superhelden weten immers dat heel de wereld met elkaar verbonden is. Dat het tonen van mededogen (het redden van een ander mens, het redden van de wereld) de enige weg is. Jouw superkracht is je vermogen om je krachten van je bewustzijn te gebruiken en liefde is daarvan de grootste superkracht. Hoe meer een mens groeit naar vrijheid, hoe meer men beseft dat liefde de powerkracht is op aarde. Het bevredigen van het ego, streven naar uiterlijk en machtsvertoon is een toonbeeld van gebrek aan liefde. Superhelden bestrijden het kwade, maar hebben daar vaak geen persoonlijk belang bij. Superhelden tonen hoe groot we zelf kunnen zijn als we mededogen en liefde uitstralen. De mens beschikt over een fantastisch potentieel om via zijn gedachten dingen te scheppen, creatief te zijn, dingen uit te vinden en dit te gebruiken in het voordeel van onze planeet en zijn medemens. Je eigen leven heb je ook in de hand of beter gezegd in je hoofd. Gedachten worden werkelijkheid. Er zijn talloze boeken over verschenen, denk maar aan The secretof De celestijnse belofte.
Jij bezit ook de superkracht om je eigen leven te maken. Om de wet van de liefde toe te passen. Nu is het misschien het moment om die keuze te maken in deze snel veranderende wereld? Je moet er alleen in geloven. Het is alleen lastig om soms dat nare stemmetje in ons hoofd te negeren. Naast geduld uitoefenen. Hoe kan je in je eigen capaciteiten, je eigen superkrachten laten geloven?
Je kan jezelf herinneren aan je eigen superkracht door je favoriete superheld ergens te plaatsen waar je hem of haar vaak ziet, bijvoorbeeld op je bureau waar je werkt of een beker die je altijd gebruikt bij het ontbijt. Telkens je twijfelt of eventjes vergeet om positief te denken, vergeet te denken aan wat je wilt bereiken, vergeet actie te ondernemen, zal je superheld je eraan herinneren om in actie te schieten. Bij Fanssite kan je dergelijke figuurtjes kopen. Als je op deze link klikt zelfs met 5% korting. Zelf heb ik een batwoman op mijn bureau staan. Een figuur die littekens uit het verleden gebruikt om toch haar superkracht aan te boren om anderen te helpen. Die haar vleugels uitslaat. Zij herinnert mij er altijd aan dat ik zelf, net als jij, ook een superkracht bezit. En deze niet mag vergeten.
Geeks en nerds
Geeks of nerds weten heus wel wat ze doen als zij fan zijn van superhelden. We zouden met meer moeten zijn die teruggrijpen naar ons eigen innerlijk kind. De wereld zou er mooier uit zien. Ken je overigens de herkomst van de woorden ‘geek’ en ‘nerd’? Een geek had oorspronkelijk als betekenis een sociaal ongewenst persoon die geen capaciteiten of talenten had. Het woord nerd zou voor het eerst verschenen zijn in een boek If I ran the zoovan dokter Seuss, een succesvol Amerikaans jeugdboek en daarmee werd een oude, kwade man bedoeld. Nu kennen we geeks als fans van bepaalde films, series en memorabilia die een community vormen en zijn nerds technische genieën.
Misschien zouden er gewoon meer geeks en nerds in deze wereld moeten zijn, zouden er dan niet meer superhelden rondlopen?
Daar jij ook een masker? Maskers, ik heb er al eens een bericht over geschreven (zie dit blogbericht). Dat het Latijnse woord persona niet enkel persoon, ook masker betekent. Volgens het woordenboek is een masker een kunstvoorwerp dat dient om het gezicht te bedekken en zo zijn identiteit te verbergen of om een andere persoon te worden.
Een masker is dus iets dat wij eigenlijk alle dagen opzetten. Zeker nu in corona tijden zetten we meer een masker op dan ons lief is. Een mondmasker. Het lijkt wel alsof we allemaal de mond gesnoerd zijn door dat mondmasker als je eens goed rondkijkt. Zo ziet het er uit. Ons verbergen.
Maar we zetten al van jongs af een masker op. Want je bent niet dezelfde persoon op je werk als thuis of bij vrienden. In elke situatie zijn we anders, zetten we een masker op. Om de ideale partner, werknemer, ondernemer of vriend te zijn. Het zit ingebakken in de mens. Enkel als kind bezitten we nog geen masker, dat wordt in de loop der tijd onbewust aangeleerd. Als kind zijn we nog onszelf, als volwassene zetten we maskers op. Zeker op het internet, dat forum biedt ons alle middelen om ons anders voor te doen dan we werkelijk zijn. Zoals Allison Span in de onderstaande Tedtalk zo mooi illustreert (duur 14 min.)
Het gebruik van rituele maskers
Het gebruik van maskers komt wereldwijd voor. Het bestaat al eeuwenlang. Vaak werden een er overledenen, hoorden, beroemde figuren of speciale gebeurtenissen mee uitgebeeld. Denk maar aan het masker van Toetanchamon of aan een rotstekening uit de prehistorie waarop mensen worden afgebeeld met een masker dat een dier voorstelt, de Griekse en Romeinse toneelmaskers, de metalen Keltische masker, Afrikaanse maskers of Aziatische maskers. Een masker behoort en behoorde tot een ritueel. Een inwijding of een speciaal moment. Meestal wordt het gecombineerd met muziek, dans of toneel. Het masker staat voor de transformatie die een persoon door kan maken. Of stelt iemand in staat om een andere identiteit aannemen. Vandaar dat op feestmomenten maskers altijd terugkeren: carnaval, Halloween of bij het naspelen van een super- of filmheld, de fan- of popcultuur (denk maar aan Facts in Gent).
We zijn zo graag iemand anders
We zijn soms graag iemand anders. We zetten ons masker elke dag op (overigens mascara, masker, ooit al op het verband gelet?).Of zouden graag iemand anders willen zijn. Eventjes ontsnappen uit de realiteit. Om niet te veel stilte moeten staan bij de dingen. Te leven in een fantasiewereld. Een masker opzetten om daadwerkelijk iemand anders te zijn. Dat is eigenlijk ook het werk van een schrijver. Een fantasiewereld creëren waarin je lezers kunnen verdwalen. Of juist de weg vinden? Want boeken scheppen soms een wereld waarin je antwoorden vindt opvragen waarvan je nog niet wist dat je ze had.
Ook een pseudoniem is een masker
Zelf hanteer ik ook een masker. Ik ga het eerlijk bekennen. Ik kom er zelfs voor uit. Namelijk mijn pseudoniem. Achter een pseudoniem kan je je als schrijver verstoppen. En het is ook handig om een aparte Facebookpagina en mailbox te gebruiken. Misschien speelde onbewust ook wel mee dat de meeste beroemde schrijvers en schrijfsters ook een pseudoniem hanteerden. Denk maar aan J.K. Rowling (Joanna Rowling), Willem Elsschot (Alfons de Ridder), Pieter Aspe (Pieter Aspeslagh), Stijn Streuvels (Frank Lateur), Anna Enquist (Christa Wildlund-Broer). Je haalt je inspiratie bij je voorbeelden, dus dacht ik, ik neem ook een pseudoniem. Ben ik dan nog niet beroemd, een pseudoniem (of een masker) heb ik dan toch al. Positief blijven denken. Mijn gedachten focussen. Wat op dit moment, nu ik toch niets anders te doen heb dan te leggen door een hersenschudding, een beetje gemakkelijker is dan anders. Ik moet alleen goed nadenken bij mijn spraakherkenningssoftware Dragon die ik nu gebruik (heb ik aangekocht via het Nederlandse Cedere), om goed te articuleren (de -h en de -g is een probleem als West-Vlaming) en mijn leestekens niet te vergeten.
Het is wel een goed systeem, vandaag zelfs mijn belastingaangifte ingevuld met Dragon, waarbij ik niet enkel moest letten op het goed articuleren maar ook op het niet maskeren van mijn inkomsten en uitgaven. Maskeren of verbergen, daar heb je het masker terug.
Wist je overigens dat het woord masker in veel talen praktisch hetzelfde woord is? Opnieuw een bewijs dat taal, woorden en rituelen een universeel gebeuren zijn in deze wereld. Des te jammer dat er al te vaak onderscheid wordt gemaakt tussen mensen, rassen en culturen. Masker zou afkomstig zijn van het midden-Frans masque, het Italiaanse maschera, het middeleeuws Latijnse masca. De exacte oorzaak is onbekend maar het zou kunnen afkomstig zijn van het Arabische maskharah wat er ‘mee lachen, belachelijk gemaakt worden’ zou betekenen. Of het kan ook afkomstig zijn van het Provençaalse mascarar, het Catalaanse mascarar, het oud Franse mascurer, allemaal met als betekenis het gezicht zwart maken.
Zwarte piet of de wilde jacht van Wodan?
Dat deden onze voorouders, hun gezicht zwart maken bij bepaalde feesten, zoals bij de wilde jacht ter ere van de Germaanse god Wodan. Dat is de werkelijke oorsprong van zwarte Piet. Hoe men het verband heeft gelegd tussen zwartepiet en onze zwarte medemens, is mij een raadsel. Misschien is het een overblijfsel uit de koloniale tijd? Maar de traditie van Sinterklaas vertoont heel veel gelijkenissen met de wilde jacht en de Germaanse god Wodan (Zie vorige blogpost over Sinterklaas ). Of hoe het gebrek aan kennis van mythologie, cultuur, geschiedenis en rituelen voor misverstanden kan zorgen. Laten we gewoon zwarte piet ontdoen van zijn oorringen, kroeshaar en rode lippen, dan krijg je terug de zwartgemaakte traditie van de wilde jacht om overledenen uit te beelden.
Boze geesten en wijze vrouwen
Het zwart maken om boze geesten of overledenen af te schrikken of uit te beelden bestaat al eeuwenlang. Het Latijnse woord larva betekent zowel masker als spook. Masca was in 643 een ander woord voor heks, boze geest. Talmasche werd in de Middeleeuwen een woord voor spook, masker. Dan denk ik als Westvlaamse natuurlijk onmiddellijk aan ons dialect: maske betekent meisje. Zou Niels Destadsbader met zijn hit Skwon maskeweten dat hij verwijst naar een boze geest of heks? Of zou hij gewoon het masker van een meisje mooi vinden. Wellicht heeft het Westvlaamse maske Oudgermaanse roots: in het Oudgermaanse wil maskenaz, maskanq µuiteindelijk ‘heet worden’ zeggen. Dan is het niet te verwonderen dat je gezicht zwart wordt van het roet als je zo’n heet meisje ontmoet.
Gebruik jij een goed of slecht masker?
Er is nog een moderne manier van maskerade bijgekomen: het zich verbergen achter anonieme namen, avatars op het internet en op sociale media. Om niet herkend te worden of om meningen te kunnen spuien die men in het openbaar niet zou durven uiten. Soms zorgt een masker er voor dat het slechtste in ons naar boven komt. Helaas meer en meer in de anonieme coulissen van het internet. In het Middelnederlands komt vanaf de veertiende eeuw maesce voor of vlek, smet of masscheren zwart maken, bedoezelen. Geen wonder dat anonieme internettrollen zich daar meestal aan bezondigen, het ligt aan het masker, het maesce dat ze gebruiken waardoor ze masscheren. Met het zwart maken van een gezicht verkleedde je vroeger als boze geest, nu zijn de materiële maskers figuurlijke maskers geworden op het internet. Maar gelukkig zorgen sommige maskers ervoor dat de held in ons naar boven komt. Zo zijn er ook mensen die zich niet bekendmaken, maar die de negativiteit op internet te lijf gaan in de hoop dat waarheid, rechtvaardigheid en positiviteit zegeviert. Je kan je afvragen waarom ook zij zich soms verbergen, maar als je sommige reacties ziet, kan je het begrijpen. Eenzelfde situatie kan leiden tot daders en tot helden. Soms heb je een masker nodig, al is het maar om je beter te voelen.Het is aan ons om aan onze kinderen in hun opgroeien te leren voor het juiste masker te kiezen. Het masker van de held. Zoals de maskers die de mensen uit de medische sector droegen in hun gevecht tegen corona, zoals de snavelmaskers ten tijde van de pest. Het masker van de held. Laat dat het voorbeeld zijn voor onze kinderen.
Taal is iets merkwaardigs. Omdat ik momenteel via spraakherkenning noodgedwongen teksten schrijf, heeft taal nog meer mijn aandacht dan voorheen. Vele talen over heel de wereld lijken op elkaar, omdat zij eenzelfde oorsprong hebben, het Indo-Europees. Maar ook qua betekenis lijken sommige woorden op elkaar. Zo kwam ik onlangs in het luisterboek How to love van Thich Nhat Hanh het woord karuna tegen. In het Sanskriet betekent karuna compassie, of beter gezegd empathie. Het betekent het vermogen om met iemand anders mee te lijden. Maar het woord karuna heeft een diepere betekenis. Het gaat niet alleen over empathie; maar ook over het opnemen van een actieve rol in een poging om het lijden, dat wordt ervaren door een andere persoon, te helen.
Ware liefde
En zo moet ik denken aan de mensen uit de medische sector. Want zij helen de slachtoffers van corona. Elkaar helpen is de enige manier om te helen, om liefde de overhand te laten nemen. Het boek How to love gaat dan ook over ware liefde. Ware liefde betekent in het moment zijn, luisteren naar anderen, empathisch het lijden van anderen te ervaren, wat het fundament is van een liefdevol leven.
Karuna en empathie
Ik vraag me af of deze corona niet bedoeld zijn om ons te herinneren aan het feit dat empathie voor de ander de enige weg is in deze wereld. Zou het daarom zijn dat racisme momenteel een hot item is? De karuna die actief wordt gemaakt om racisme in te dijken? Want karuna is ook een proces tot verandering op cognitief en emotioneel niveau. Een helder inzicht krijgen op gevoelsniveau. Zo kan je karuna in zijn andere betekenis omschrijven. Niet enkel taalkundig, maar ook symbolisch kan je dus enige gelijkenis zien tussen de woorden corona en karuna. Zou dat toeval zijn? Of speelt het universum of de god Pan (zie vorige blogpost) een merkwaardig spelletje met de mensheid?
Om in deze tijden de zorgverleners, de voedingswinkels, de postbodes en pakjesleveranciers, kortom al wie werkt, te bedanken wordt soms merci en soms bedankt gebruikt. Maar wist je dat deze woorden, alhoewel ze hetzelfde betekenen, een andere oorsprong hebben? Als je de oorsprong kent, zal je misschien sneller het ene of het andere gebruiken.
Bedanktof merci?
Bedankt, in het Oudnederlands thankis (10e eeuw) :‘uit vrije wil, om niet’of in het Middelnederlands (13 e eeuw) danc ‘erkentelijkheid’, ‘gedachte’. Dus denken of danken hebben dezelfde oorsprong. De oorspronkelijke betekenis is dus: het denken, de wil (bijv. de uitdrukking tegen wil en dank), de gedachte, wat dan verder geëvolueerd is naar ‘dankbare gedachte’ of ‘erkentelijkheid’.
Merci , in het Middelnederlands merc ‘gunst, medelijden’ (denk maar aan het Engelse mercy), afkomstig uit het latijn mercedem (nee, ik maak hier geen reclame voor een Brugse politica), merces : ‘loon, prijs, soldij, rente’, ook mercis: koopwaar, handel (denk maar aan het Spaanse mercado, de markt).
Verdienen
Een bedanking geef je uit vrije wil. Maar is merci dan misschien beter gekozen voor wie werkt, maar daarom geen loon naar werken krijgt? Want wie nodig is onze maatschappij verder te laten functioneren, laat ons eerlijk zijn, zijn niet altijd de werknemers met de hoogste weddes van het land. Nochtans het woord ‘verdienen’ wil zeggen dat het loon je krijgt, je dat ook verdiend hebt, je er ook aanspraak mag op maken. Dat het loont om veel inspanningen te doen in moeilijke tijden. Loont dit? Wedde(n) dat we na deze coronaperiode er weer zal teruggekeerd worden naar hoe het voordien was? Ik hoop van niet, maar ik vrees het wel. Het enige dat wij nu echter kunnen doen is merci zeggen vanuit de grond van ons hart in de hoop dat onze maatschappij ooit verandert.
Bullshit jobsof onzinbanen
Ik vrees het echter, dat het kapitalisme verder zal blijven werken zoals nu. Niet enkel dat de waardevolle banen zonder dewelke een maatschappij niet zou kunnen functioneren, minder verloond worden. Maar ook vraag ik me af of corona geen invloed zal hebben op de bullshitjobs. Auteur en professor David Graeber die een boek Bullshit Jobs, vertaald Onzinbanen heeft geschreven. Sommige banen zijn volgens zijn boek eigenlijk waardeloos en brengen weinig waarde. Ze lijken enkel bedoeld om mensen aan het werk te houden. Dat kan gaan van managers, bankiers tot administratieve jobs. Deze banen zijn diegene waarvan ik me afvraag of ze nog zullen bestaan na de coronarevolutie. Sommige zullen wellicht worden afgeschaft door noodzakelijke besparingen, maar zal men van andere het licht zien? In zijn boek schreef Graeber ook al dat het zo lijkt te zijn dat hoe meer je werk van nut is voor de maatschappij, hoe slechter je er voor wordt betaald, hoe minder je ervoor gewaardeerd wordt, hoe minder respect je krijgt. Zoals verpleegkundigen, transporteurs, vuilnismannen en monteurs. Dit zijn shiftjobs: jobs waar er een shift zou moeten gebeuren in moreel en materieel opzicht. Corona maakt dit nu wel helemaal duidelijk. Maar wat zal met dit besef gebeuren? Ondertussen kan ik enkel merci en dank u zeggen.
Hé, nu ik er op let: de onderstaande video heeft het cijfer dertien. Ja, het blijft me achtervolgen, zoals vaste lezers al weten.
David Graeber over corona, bullshit jobs en shift jobs (6 minuten)
Het coronavirus. De naam vond ik merkwaardig: een corona is de hete atmosfeer rondom de zon en andere sterren die zich uitstrekt over miljoenen kilometers. We zien dit normaal niet, wel tijdens een zonsverduistering. Een lichtkrans. Wie geeft een virus nu een naam die verwijst naar een lichtkrans rond de zon?
Zonsverduistering
Maar als je een corona alleen kan zien tijdens een zonsverduistering, dan geeft de naamgeving misschien iets te maken met het vroegere bijgeloof dat een zonsverduistering enkel maar onheil brengt. Wie geïnteresseerd is in voorbeelden, klik hier voor een historisch overzicht van andere zonsverduisteringen. Je kan deze tijd dan ook symbolisch bekijken: in deze duistere tijden (want zeg eens eerlijk, er is toch wel het één en ander dat beter kan in deze wereld), is het noodzakelijk te kijken naar het licht, naar de lichtkrans van de zon die we slechts kunnen zien in de duisternis.
Kroon
Het woord corona wordt gebruikt voor verschillende dingen die iets omringen (bijv. bij mineralen, eicellen, ..). In het Latijn betekent het ook kroon. Want ja, een kroon op het hoofd van een koning die’uitverkoren’ is door God, is een uiterlijk teken dat hij verheven is boven de anderen. Zijn kroon is het symbool hiervan. Lodewijk XIV had als bijnaam de zonnekoning: iedereen cirkelt rond een koning zoals planeten en sterren rond een zon. Corona is dus virus met een naam die dus zowel verwijst naar een kroon en de zon.
Foto Unsplash, Rick Meyers
Er waren al andere pandemieën
Pandemieën bestaan al eeuwen lang. Iedereen kent wel de pest of de Spaanse griep, maar ook in de Romeinse tijd had je er: de Antonijnse plaag en de plaag van Cyprianus. Maar dit coronavirus, dat spant de kroon.
Wellicht denk je nu ongeduldig: wanneer lees ik iets dat verwijst naar deze titel, nl. het antwoord op het coronavirus zit in de naam? Wel, dat zal ik je de oplossing nu maar vertellen, vooraleer je defintief wegklikt. Corona is een stralenkrans rond de zon.
Oplossing
Waarom is dit nu de oplossing voor deze periode, zoals de titel suggereert? Ik zie vier dingen als oplossing: 1. Solidair zijn: dus alle maatregelen naleven. Solidair is afkomstig van het Latijnse ‘in solidum’, wat ‘voor iedereen’ betekent, maar ‘sol’ betekent ook zon (cfr. het Franse soleil). De zon schijnt voor iedereen, verbondenheid. Sol Invictus was, een Romeinse zonnegod en de beschermheilige van de soldaten (let op de sol). Dus dit gevecht kunnen we alleen maar winnen als we solidair zijn. 2. Jezelf opsluiten in eenzaamheidmet je familie, gezin. Solitude, la solitudine. Opnieuw sol, zon want er is maar één zon, zoals je maar één gezin hebt. 3. Onvermijdelijk word je geconfronteerd met jezelf, met vragen, angsten. Het is dé periode om na te denken wat je werkelijk wilt. Wat je hart doet tikken, waarvan ben je bezield? De zoektocht naar je ‘soul‘: je ziel. Soul, sol. Wat is het verband tussen zon en ziel, denk je nu wellicht? De woorden lijken op elkaar, dat is alles. In Egypte vertrokken gestorven zielen in een boot van de zonnegod Ra naar de onderwereld. Daar werd een oordeel over hun leven geveld, zodat ze eventueel herboren konden worden. Ik ben zeker dat een aantal lezers na deze periode een soort van ‘hergeboorte’ zullen meegemaakt hebben omdat ze sommige dingen en zichzelf in een ander perspectief zullen zien. 4. Het is echter ook belangrijk omje voeten op de grond te houden in deze periode. Niet te veel piekeren en allerlei veronderstellingen maken. Aarden, de grond onder je voeten voelen is belangrijk. Vandaar le sol (bodem) en the sole (voetzool).
Dus dit is de oplossing, la solution, om de koning te zijn in je eigen leven in deze duistere periode: kijk naar het licht, de corona, met je voeten op de grond, wees solidair, blijf in je kot in eenzaamheid, onderzoek je zielewensen. Tijd om te veranderen, te transformeren. Van ik-denken naar wij-denken, verbondenheid. Verander wat niet goed voelt. Groei, zoals planten in de zon. Dit is de tijd om de wereld te doen groeien, verbeteren. Zoals de alchemisten, die eeuwig op zoek waren naar goud, de steen der wijzen, het hemelse goud, dus de uiteindelijke transformatie uitbeelden met…. jawel, de zon. Nu zijn we in een periode van zonsverduistering, de vraag is of jij daarna terug de zon zal zien en ‘herboren’ zal zijn?
Rosarium Philosophorum: Mercurisusbron en quaterniteit Grataroli, Guglielmo & Morienus, 1610 Houtsnede op papier, 7 x 7 cm. Deutsche Fotothek, FotothekBot 2009 commons.wikimedia
Internationale vrouwendag. Vrouw of in het West-Vlaams ‘wuf’. Klinkt denigrerend. Maar wist je dat er ook een verborgen betekenis bestaat? Wuf, wijf. Vroeger bestond er geen W, een dubbele V werd een W. Als je de Latijnse woorden Virginitas (zuiverheid), Virtus (kracht), Iustitia (rechtvaardigheid), Iubilatio (vreugde) en Felicitas (geluk) gebruikt, vormen zij samen VVIIF. Of jawel: wijf, wuf. Dus is wuf eerder een compliment dan een denigrerend woord.
Wief
Let op als je wief gebruikt, want dan verwijs je naar de witte wieven. Dat waren vrouwelijke geesten waarvan men geloofde dat ze verborgen zaten in heuvels die ofwel goed deden ofwel slecht. Zie je mist over de velden, let dan op, want de witte wieven zijn dat op pad!
Symbolische dag
De vrouwendag wil het onrecht tegen vrouwen aanklagen. Gewoon een symbolische dag, want wees eerlijk, elke dag zijn er dingen die kunnen aangeklaagd worden. We moeten niet wachten tot deze symbolische dag. De tijden zijn veranderd. Ooit werd de vrouw, de moeder vereerd. Vrouwen waren koninginnen, godinnen, priesteressen. Tot de overgang werd gemaakt naar het patriarchaat en het tijdperk van het sterrenbeeld Andromeda, de geketende vrouw aanbrak. Zoveel slimmer zijn we in de loop der eeuwen niet geworden, integendeel. Maar laten we hoopvol naar de toekomst kijken. De lange weg die al is afgelegd, is nog niet ten einde. Het liefst sluit ik deze blogpost af met een gedicht van Marina De Haan.
Vrouw, jij bent nodig in dit verhaal.
Jouw stem. Jouw kracht. Jouw hart.
Mooie vrouw, wat is de wereld zonder jou?
Wat is de wereld zonder je zorg? Zonder je vuur en je structuur?
Zonder jou zien we door de bomen het bos niet meer. We verdwalen in grote groene weiden. We struikelen over woorden en zinnen.
Lieve vrouw, blijf zoals je bent gemaakt.
Om op te vallen. Om te vallen en weer op te staan. Om door te pakken en anderen vast te pakken als het even niet meer gaat.
Vrouw, blijf vertrouwen, blijf houden van anderen, maar vooral ook, van jou.
Boeken, ik kan er uren naar zoeken, in bladeren, in lezen. Bibliotheken zijn dan ook de schatkamer voor een veellezer als ondergetekende. Alleen bevatten bibliotheken te veel boeken om in een mensenleven te lezen. Dus dwaal ik soms langs de boekenkasten, niet met mijn vinger langs een leesplank zoals je soms in films ziet, maar speurend op mijn gevoel. Welk boek is het volgende dat het lezen waard is? En dan plots voel ik het. Ja, in deze kast zit een boek dat ik wil lezen. Mijn hand reikt naar een boek. Altijd weer een verrassing welk boek ik kies. Tenminste als het niet gaat om een boek dat ik gereserveerd heb of een boek dat ik zoek om één of andere reden. Het leukste is je te laten verrassen door boeken via een intuïtieve keuze.
De herkomst van het woord bibliotheek
Het woord bibliotheek heeft overigens een religieuze weerslag: het komt van het Griekse biblos en theca: de bijbel en een doos, een kist om iets in te doen, iets te bewaren. Byblos is echter ook een zeer oude Fenicische stad (3000 v. Christus) in het huidige Libanon die bekend stond voor het maken van papyrus, papier dus. In het Grieks biblion, geschrift, boek, wat in het Latijn biblia sacra: heilige boeken werd. Zo kwam men dus uiteindelijk tot het woord bijbel. De belangrijkheid van boeken was dus al vroeg bekend. Byblos was een vazalstad van Egypte, de Egyptische godin Isis zou er ooit naartoe gereisd zijn om het lichaam van Osiris, haar echtgenoot op te halen. Maar de stad is ook verbonden met Adonis, de god die de geliefde was van Venus, Aphrodite of Astarte. En met de tempeliers die de stad ooit aan hun heerschappij onderworpen.
Hoe dan ook, het woord library, librairie, bibliotheek in het Engels of Frans voor een boekhandel geeft misschien meer weer wat boeken je schenken: vrijheid (libre). Want tijdens het lezen ben je verzonken in de wereld die de schrijver schetst. Heb je de vrijheid om eventjes aan de alledaagse realiteit te ontsnappen.
Een schataan boekenbewaakt door een draak
En dan komt het oud -Engelse woord voor library : bóchord, afkomstig van book hoard . Hoard is een schat, een geheime voorraad: een boekenschat dus. Vandaar ook woordenschat. Een schat wordt in verhalen vaak bewaard door een draak. Wat heeft dat met boeken te maken vraag je je af? Iemand die veel leest, is een boekenwurm. Iedereen denkt dat dit woord afkomstig is van een worm. Maar waarom zou iemand die veel boeken leest te vergelijken zijn met een worm, een dier dat in de grond leeft? Neen, wurm heeft ook als betekenis draak. Vergezocht? Een wyrm is een draak of een zeeslang. De herkomst van dergelijke woorden kan je terug vinden in etymologische woordenboeken. Als je veel met taal bezig bent, is zo’n woordenboek een must, maar dat is mijn persoonlijke mening. Taal wordt er zoveel rijker door.
Draken
Draken komen al eeuwenlang voor in verhalen of het nu gaat om Sint-Michaël en Sint-Joris die een draak verslaan, Harry Potter of Game of Thrones. Het verband tussen boeken en een draak is wel merkwaardig want draken werden vroeger gelijkgesteld met de duivel. Tenzij in boeken teveel geheimen verteld worden, waardoor je volgens sommige (om maar niet te zeggen de kerk en de adel in de middeleeuwen) te veel zou te weten komen. Dan ben je pas een echte boekenwurm of boekendraak.
Abdijen van Ter Duinen en Ter Doest
Dat in geschriften van de abdij van Ter Duinen draken getekend werden en tijdens opgravingen vloertegels gevonden zijn waarop draken zijn afgebeeld, vind ik een grappig fenomeen. Monniken en draken? Terwijl een draak werd gelijkgesteld met de duivel? Maar ja, zij schreven natuurlijk de boeken die het gewone volk niet mocht lezen. De abdijen bezaten een schat aan kennis en aan boeken. Geen wonder dat draken te zien waren in hun geschriften en abdijen: iemand moest deze kennis toch bewaken?
Deze draken zullen wellicht niet verwijzen naar de Chinese astrologie waar een draak staat voor geluk en fortuin, alhoewel monniken daar misschien stiekem ook wel naar verlangden. In veel abdijen leefden men in iets meer luxe dan de belofte van armoede vroeg. Vandaar ook dat er soms nieuwe monnikenordes werden opgericht. Als tegenbeweging tegen het ‘vergeten’ van de belofte van armoede. Ik vraag me af als men ooit opgravingen zou doen naar de abdij van Ter Doest in Lissewege waarvan restanten nog in de weidegronden liggen of men dan ook drakentegels zou terugvinden? Iemand moest de schat van Ter Doest dat een befaamd scriptorium en een bibliotheek had toch bewaken? Een boekenwyrm?
De carnavalsoptochten vieren hoogtij deze dagen. Want we zijn 40 dagen voor Pasen. Carnaval, van oorsprong een heidens feest met als doel de kwade geesten van de winter te verdrijven. De arme bevolking kreeg de sleutel van de stad en nam tijdelijk de macht over. Een feest om te vieren dat een nieuwe vruchtbare periode aanbreekt, een vruchtbaarheidsritueel waarin sterven en leven elkaar opvolgen in de cyclus van de tijd.
Carnaval, een universeel religieus feest
Een universeel religieus feest, want zowel in Babylonië (Marduk), Rome (Saturnaliën), Griekensland (Dionysus) als bij de Germanen (Nerthus) vind je gelijkaardige feesten terug met gelijke kenmerken. Vooral bij de Germanen vind je gelijkenissen: het beeld van de god Frey werd op een schip op wielen (carrus navalis, carnaval) begeleid door een vrolijke stoet personen in diervermomming, en mannen gehuld in vrouwenkleren. Aan boord van het schip vond het huwelijk plaats tussen de god Frey en een priesteres. O ja, had ik al vermeld dat Aalst afkomstig is van het oudgermaanse woord -alha, heiligdom?
Carnaval en het gekkengetal
De periode van carnaval vangt aan op 11 november, de elfde van de elfde. Niet toevallig na de feesten die de Kelten vierden met Samhain of 40 dagen voor kerstmis. Elf noemt men wel eens het gekkengetal omdat het imperfect is, want enkel het getal twaalf is perfect (wat zou Jezus zijn met elf apostelen in plaats van twaalf). Maar wist je dat er ook een verband is met de zwaan? Ja, je hoort me al komen, ik moet toch een beetje reclame maken voor mijn tweede boek Het mysterie van de zwaan. Een zwaan werd vroeger ook een elvit, alvit genoemd en sommige etymologen zijn er het er over eens dat het woord elf of alf (een alf is een kwade geest, een elf meestal een goede geest) er zou van afgeleid zijn.
De carnavalsgroet Alaaf, afkomstig uit Keulen (18e eeuw) betekent in het Joods ‘de eerste’. Zouden de Joden weten dat er een Joods woord wordt gebruikt als groet tijdens carnaval? Ze zouden er misschien anders tegen aan kijken? Alhoewel er ook wordt gezegd dat het zou afkomstig kunnen zijn van het Duits dialect ‘all-ab‘: alles aan de kant, uit de weg. Toch valt het mij op dat alaaf, alvit, alf eenzelfde stam heeft.
Zou de carnavalsgroet dan ook geen groet aan of bescherming tegen de kwade geesten inhouden, want de zwaan (elvit, alvit) stond symbool voor een vervoerder van gestorven zielen? In Brazilië worden tijdens carnaval toch veel pluimen gebruikt door de sambascholen, zoals er in Venetië ook vaak kostuums, hoeden met veren worden gebruikt. Is dit toeval of ligt de oorsprong toch ergens in een verwijzing naar een vogel?
Wat ik zelf altijd grappig vind is dat er een masker wordt opgezet, terwijl het woord persoon van het Latijnse ‘persona‘, persoon, als betekenis masker wilt zeggen. Dus een persoon (of dus een woord dat masker betekent) die een masker op zet? Dat is twee keer masker. Uiteindelijk zetten we allemaal elke dag een masker op als persoon. Welk masker draag jij?
Ach misschien ben ik enkel maar een laaf (in de zestiende eeuw betekende dit woord een dom meisje). O ja, volgend jaar wordt carnaval speciaal: dan valt carnaval op 14 februari, de dag van de liefde, is carnaval dan toch een verwijzing naar de zwaan, het teken van liefde?
2 februari 2020, Maria Lichtmis. Een speciale dag. Naast de vier keer twee in de datum, dus twaalf of 2+1=3, is het de 33ste dag van het jaar en er volgen dit jaar nog 333 dagen. Een droom van een palindroom (02022020) en numerologisch is er wel het één en ander over te zeggen. Bij het cijfer drie moet ik altijd aan de Kelten denken. Of ligt dat aan de datum? Op 1 februari werd door de Kelten immers Imbolc gevoerd ter eren van de godin Brigit, Birgit, later overgenomen door het christendom als de heilige Brigitta. Een godin van de scheppende kracht en de beschermster van cultuur en beschaving. We zullen maar zeggen een godin van het licht, aangezien haar feest werd getransformeerd in Maria Lichtmis. Moedergodinnen, ze komen overal voor.
Drie godinnen
Birgit, ook een van de Keltische “drie-enige” godinnen – wat betekent dat ze een en drie tegelijk is. Of om het met andere woorden te zeggen: drie verschillende aspecten van dezelfde persoon. De figuur van drie godinnen komt in allerlei mythes en religies voor: bij de Grieken waren het de Moira die je levensloop bepaalden: – Klotho, de spinster die je levendraad spon. Dat het een vrouw was, is voor sommige mannen misschien “klote” :-), – Lachesis (de verdeelster), die de lengte van je levensdraad mat en besliste hoelang je te leven had en – Atropos (de onafwendbare) die je draad doorknipte als je tijd gekomen was.
Bij de Romeinen waren het Fatae (fatum, lot), bij de Noren deNornen: Urd (oer-verleden), Verdandi (zijn-heden) en Skuld (nood-toekomst).
De drie Maria’s
Maar ook in het christendom komt deze drie-eenheid voor: God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest. Het vrouwelijke was verdwenen, alhoewel je in de Bijbel in het Nieuwe Testament wel nog de 3 Maria’s hebt: Maria, moeder van Jezus, Maria-Magdalena, de vrouw van Jezus en Maria Solomé, naar gelang de bron, de moeder van apostel Jacobus of de zus van de moeder van Jezus. Wanneer vind je deze drie vrouwen terug? Bij het graf van Jezus en bij de kruisiging. Dan toch een verwijzing naar de eeuwenoude godinnen van het lot uit diverse mythologische voorgangers?
Sophiaen Maria-Magdalena
Of wat dacht je van de drie dochters van de heilige Sophia, gewoonweg een symbool van wijsheid: dochters met de namen geloof, hoop en liefde. Sophia die verbonden is met Maria-Magdalena, zoals te lezen staat in het Evangelie van Filippus dat via de Nag Hammadi-geschriften werd teruggevonden:
“ Sophia die ze de onvruchtbare Wijsheid noemen is de moeder van de engelen en de metgezellin van de Heer als zodanig heet zij Maria Magdalena.”
Dat is iets anders dan als een zondares, een prostitué afgeschilderd te worden door het christendom.
Het cijfer dertien
O ja, ik moet nog iets melden over het cijfer dertien, ik kan het niet laten: in het dertiende boek van de Nag Hammadi-bibliotheek is er een tekst te vinden over de drievoudige eerste gedachte (3-1) van Sophia. Er staat in dat zij de eerste gedachte is die in het licht verblijft, ‘ik ben de beweging die in alles is, waardoor het Al in stand wordt gehouden’…’Ik kom naar beneden, naar de wereld van de stervelingen….’. Het Al, eerder een begrip uit de alchemie en esoterie, minder uit het Christendom. Dit begrip ‘het Al’ staat toevallig twee keer vermeld op twee grafstenen in de kerktoren van de Lissewege die 13 Brugse roedes hoog is. Een platte kerktoren waar die je gemakkelijk kan beklimmen of kan afdalen. Net als Sophia, de wijsheid waar zowel het Mariabeeld in Lissewege als het Baphomethoofdje in de kerk naar verwijst. Zeg nu niet dat dit toeval is?
Jan Van Eyck
Terug naar de drie Maria’s. Omdat het een Van Eyck-jaar, is het schilderij van de de Maria’s aan het graf dat wellicht van door Jan Van Eyck geschilderd werd, het vermelden waard. De achtergrond zou een natuurgetrouwe weergave zijn van Jeruzalem. Omdat op de lijst het volgende vermeld staat: .A´C.IXH.XAN’, dat staat voor ‘Als ich can’ en ‘Als Eyck can’, wordt het werk dus aan Van Eyck toegeschreven.
Wat mij onmiddellijk opviel aan dit schilder waren de drie slapende mannen op de voorgrond. Romeinen die het graf bewaakten zou je zeggen. Maar een nadere blik verraad dat de eerste man (met gele deken) een islamiet is (kijk ook naar het zwaard), dat de volgende man (ridderfiguur) wellicht een christen voorstelt (let op de helm met de draak of slang ) en de figuur aan de zijkant wel een jodenhoed uit de middeleeuwen lijkt te dragen. Maria-Magdalena draagt het rode kleed (kleur van de liefde-bloed), de andere Maria’s zijn Maria, moeder Gods in een blauw kleed (de kleur van de hemel) en Maria Solomé in een groen kleed (de kleur van vruchtbaarheid-moeder aarde), de zus van Moeder Maria. Om het anders te zeggen: Maria de moeder, Maria de zuster, Maria de bruid. Of als je de kleuren bekijkt: een vruchtbaar leven bereik je door te leven in overeenstemming met de aarde volgens de liefde in overeenstemming met God, de kosmos of het universum, waar je zelf in gelooft. Het gebruik van rood en groen in combinatie met Maria werd later in de zeventiende eeuw ingevolge de inquisitie overigens verboden omdat dit teveel zou verwijzen naar losbandigheid.
De drie lotsgodinnen
Lijken de drie vrouwen op het schilderij ook geen verwijzing naar de drie lotsgodinnen uit de oude mythologie, waarbij de monotheïstische godsdiensten (christendom, jodendom, islam, vertegenwoordigd door de mannen) slapen? Want de vrouwelijke drie-eenheid is veel ouder, dan de mannelijke drievuldigheid. Is dat de boodschap van Van Eyck? De stralen aan de rechterkant doen vermoeden dat het schilderij ooit groter was en dat daar een Jezus stond afgebeeld. Maar dat lege graf? Dat verwijst naar de opstanding van een mens die tot bekering is gekomen (cfr. Maria-Magdalena). De bruid van Christus, de gezuiverde ziel die zich verbonden heeft met Christus in een mystiek huwelijk. Of verwijzen de stralen naar de godsvonk, het inzicht die iemand gekregen heeft waardoor hij uit het graf kon opstaan om te herrijzen? Een nieuwe mens. Jan Van Eyck was niet zomaar een schilder, hij verborg veel symboliek en mystiek in zijn schilderijen.
Brugge in het schilderij de Maria’s aan het graf
Er is ook een link met Brugge in het schilderij. Het schilderij toont op de achtergrond de Heilige Grafkerk uit Jeruzalem en werd geschilderd op het moment dat door de familie Adornesde Jeruzalemkerk werd gebouwd. Toeval? Ook heel de Jeruzalemkerk zit vol met symboliek die gaat over wederopstanding, een nieuw mens worden.
Jan Van Eyck in Nederland
Het is het enige schilderij van Van Eyck dat zich in Nederland bevindt. Tijdens WO II werd het door de eigenaar Van Beuningen zelfs begraven om het te beschermen. Meer over de herkomst en restauratie van het schilderij (met beelden van Brugge), vind je via onderstaande link:
Maar de drie-eenheid vind je ook terug in het kruis, ooit al aan gedacht: – de verticale verbinding is deze met de kosmos, het universum, God, – de horizontale met de aarde om zo tot – het centrum, jezelf te kunnen komen. Of als je het zoals de Kelten wilt zien: op elk punt de 4 elementen: aarde, water, vuur en lucht om tot het centrum, de ether te komen.
Fleur-de-lys
Ook het symbool dat soms verbonden wordt met Maria, de fleur-de-lys, toont een drie-eenheid: – twee bladeren naar beneden; als je twee aparte elementen (aarde-hemel, man-vrouw, yin-yang, zon-maan) in jezelf verenigt, bereik je de balans, de harmonie tussen de twee, – dan herrijs je als het middelste blad van de fleur-de-lys. Is het daarom dat de Franse koningen dit symbool kaapten? Want men ging ervan uit dat men slechts koning was op vraag van God, dat men geroepen was.
Het symbool is wellicht meegekomen via de kruistochten, want het komt ook voor bij de Egyptenaren en de Perziërs, waar het symbool eerder met oorlog verbonden was. Sommigen beweren dat het eerder een vruchtbaarheidssymbool is, want zeg nu zelf, het symbool heeft wel iets weg van een fallus. Wat het ook is of betekent, symbolen, religies, legendes, altijd vind je alles wereldwijd, in verschillende volksgroepen terug. Omdat zij ons onbewuste aanspreken. En welke mening je eraan hecht
Maria Lichtmis
Maria Lichtmis vindt plaats op 2 februari: 2/2, twee keer een cijfer dat lijkt op een zwaan. Een zwaan verwijst op zijn beurt naar Maria. Veertig dagen na de geboorte van Christus (lees mijn blogposten over de symboliek rond Jezus: Jezus en het cijfer dertien en de geheimen van kerst: de twee Jezuskinderen). Dit zou het moment geweest zijn dat Maria Jezus voor het eerst toonde in de tempel.Volgens Joodse gebruiken was ze dan terug rein genoeg om de tempel te betreden. Mijn persoonlijke mening is dat het feest ook gaat over het licht zien, ingewijd zijn in kennis, in de geheimen van het leven. En als je daarbij pannenkoeken kan eten, moet je het zeker doen.
Pannenkoeken
Waarom pannenkoeken? Weet ik niet. Ik denk in al mijn fantasie dat het een verwijzing is naar de maan: het lichtfeest van moeder aarde, van de eeuwenoude, vergeten moedergodinnen, maangodinnen. Dit jaar is speciaal: 2-2-2020: vier keer twee, de energie van de zwaan zweeft hier ergens rond, denkt het poëtische in mij dan. Samen acht, het getal van de eeuwigheid. Een speciale dag, waarom weet ik nog niet, dat zal wel duidelijk worden later. Het is 22u22, de avond voor 2/2/2020, tijd om naar bed te gaan, op het uur dat de Chinezen “The four swans” noemen, de tijd om goed te dromen.
Getallen, het blijft me fascineren. Zeker dit jaar: twee keer het getal twintig in harmonie of twee keer twee en twee keer nul. De nul of de cirkel, teken van de eeuwigheid of de cirkel van het leven, het levenswiel. Dat getallen speciaal zijn, is ook te wijten aan Pythagoras. Hij vormde met zijn volgelingen een spiritueel genootschap, waarbij zij getallen ook een filosofisch aspect en symbolische betekenis gaven. Twee was het eerste vrouwelijke getal, drie het eerste mannelijke getal en het getal 1 staat symbool voor de eenheid. Vandaar misschien dat het getal 6 vaak symbool staat voor de mens (2+3+1= 6).
Het jaar 2020: een merkwaardige getallenreeks
Zo is er wel meer speciaals te vertellen over dit jaar 2020: het bestaat uit de optelsom van kwadraten van 4 opeenvolgende priemgetallen: 17 tot de tweede macht (289), 19 tot de tweede macht (361), 23 tot de tweede macht (529) en 29 tot de tweede macht (841). Of wat dacht je van deze? Maak eens deze berekening en je komt uit op 2020: 10 x 9 x 8 + 7 + 6 x 5 x 43 + 2 +1. Of hoe alle getallen na elkaar uitkomen bij dit jaartal.
Het getal twee is een zwaan
Maar waarom verwijs ik naar 2020 als het jaar van de zwaan? Ik zou natuurlijk kunnen zeggen dat dit is omdat mijn boek Het mysterie van de zwaan dan zal verschijnen. Overigens begrijp ik nu pas waarom ik het boek niet afgewerkt kreeg in 2019: een boek met als titel zwaan doe je best verschijnen in 2020. Er is echter nog een andere reden: het getal twee is niets meer of minder dan een gestileerde zwaan. Twee, verwijst naar twee mensen, de liefde en welk dier staat er symbool voor de liefde? Juist, ja de zwaan. Zwanenkoppels zouden zeer monogaam zijn en elkaar eeuwig trouw blijven. Een zwaan symboliseert de vereniging van het vrouwelijke en het mannelijke. Een zwaan staat ook voor vrijheid. Vrij je weg kiezen, om te groeien. Auteur Nassim Nicolas Taleb schreef een boek met als titelDe zwarte zwaanwaarin het gaat over dingen die voor ons onwaarschijnlijk lijken, maar toch waar kunnen zijn. Men geloofde vroeger immers dat zwarte zwanen niet bestonden, totdat men ze zag. Soms lijken dingen totaal onmogelijk, maar kan het toch of is het toch waar.
Wel laat mij dan voor 2020, het jaar van de zwaan dan het volgende wensen: een jaar vol liefde, vrijheid om je eigen weg te kiezen, te groeien en het geloof in jouw eigen zwarte zwaan. Dat mogelijk wordt, wat onmogelijk lijkt. Dus hou je wensen goed in het oog, wie weet worden ze mogelijk in het jaar van de zwaan.
Heb je er ooit al op gelet? Dat in allerlei talen de woorden nacht en acht op elkaar lijken? Nacht-acht (nederlands) Nuit-huit (frans) Night-eight (engels) Nacht-Acht (duits) Noche-ocho (spaans) Noite-oito (portugees) Notte-otto (italiaans) Natt-atta (zweeds-noors) Nox, noctis-octo (latijn). De nacht verwijst naar de duisternis, de acht naar de eeuwigheid, denk maar aan een liggende acht die een lemniscaat voorstelt, ook wel het infinityteken genoemd.
Acht en de Fibonacci-getallenreeks
De acht komt ook voor in de Fibonacci-getallenreeks, die vaak gebruikt werd om gotische kathedralen te bouwen, o.a. de “kathedraal van het Noorden” in Lissewege. Het getal 8 zit als afstandsmaat vaak verwerkt in het koor van een kerk. Niet enkel in Lissewege, maar bijv. ook in de Jeruzalemkerk in Brugge (kijk maar eens naar het plafond als je daar bent en tel). Een teken dat het koor van een kerk moest verwijzen naar de eeuwigheid.
Acht in de natuur
Acht komt in de natuur voor: als je een stokje in de grond steekt en elke dag met een puntje aanduidt waar de zon schijnt om bijv. 12 uur ‘s middags, dan vormen alle puntjes samen na één jaar een liggende acht of een lemniscaat. Nu ja niet verwonderlijk voor een getal dat correspondeert met het aantal planeten in ons zonnestelsel en ook het atoomnummer van zuurstof is. Dat de boeddhisten een achtvoudig pad bewandelen om de verlichting te bereiken, is te begrijpen als je vanuit de (n)acht op pad gaat naar het licht. Of hoe een cijfer meer kan verbergen dan je dacht.
