Maatschappij Archieven

Spaar de spotvogel

11 juli, de meesten denken aan de Vlaamse feestdag, maar als schrijver denk je natuurlijk anders dan anderen. 11 juli 1960 is de dag dat het boek To kill a mockingbird van de Amerikaanse schrijfster Harper Lee werd uitgegeven. Een historische klassieker wegens de gevoelige manier waarop in het boek beschreven is hoe een kind met racisme geconfronteerd wordt in het zuiden van Amerika. In het Nederlands vertaald als Spaar de spotvogel. In 1961 won het boek de Pulitzerprijs voor literatuur. De inhoud van het boek is echter brandend actueel om veel redenen. Zelfs een reden die iets te maken heeft met humor.

Hoe gaat het verhaal van Spaar de spotvogel?

Het verhaal speelt zich af in de jaren dertig in Alabama. Scout Finch (6 jaar) is een slim meisje wiens vader Attticuas advocaat is. Het verhaal begint bij de armbreuk van Jem, de twaalfjarige broer van Scout. Haar vader neemt een rechtszaak aan van Tom Robinson, een zwarte man die ervan wordt beschuldigd een blanke vrouw te hebben aangerand en verkracht. De familie Finch krijgt het moeilijk omdat Atticus Tom Robinson verdedigt als advocaat. Uiteindelijk wordt duidelijk dat het slachtoffer het verhaal heeft verzonnen, want haar vader was verantwoordelijk voor haar mishandeling. Niettemin wordt Robinson toch ter dood veroordeeld. Robinson probeert te ontsnappen en wordt doodgeschoten.

Boo Radley is de buurman van Scout en Jem, maar ze hebben hem nog nooit gezien. Hij blijft altijd thuis, maar geeft de kinderen wel cadeaus. De kinderen zijn bang van hem. Uiteindelijk zal Bob de kinderen redden als ze worden aangevallen door de vader van het mishandelde meisje, waarna Scout niet meer bang is van Boo.

Wie de synopsis van het verhaal Spaar de spotvogel liever visueel ziet, hieronder een Engelstalige video (duur 7 min 24).

Er werd ook een film gemaakt van het boek met onder andere acteur Gregory Peck in de hoofdrol. Grappig dat het woord ‘peck’ het pikken van vogels betekend.

Vanwaar komt de titel To kill a mockingbird?

De titel komt uit een zin in het boek: ‘Shoot all the blue jays you want, if you can hit ‘em, but remember it’s a sin to kill a mockingbird.’ (schiet alle blauwe gaaien als je wilt, als je hen kan raken, maar vergeet niet dat het een zonde is om een spotvogel te doden). Het is een raad die vader Atticus aan de kinderen gaf. Het vermoorden van een mockingbird wordt gezien als een grote zonde, omdat deze vogels onschuldig zijn en je met het vermoorden hiervan ook de onschuld vermoord.

Welke lessen leeft het hoofdpersonage in Spaar de spotvogel?

Er zijn vier lessen te leren uit het boek. Lessen die de kinderen ook leren:

je kan nooit iemand verstaan totdat je in hun schoenen staat.
je doodt geen spotvogels, dus zwakkere en onschuldige mensen.
je moet blijven vechten, zelfs al denk je dat je zal verliezen.
Onze wereld kan zeer onrechtvaardig zijn.

En ik kan er zelf nog een bijkomende les bijvoegen: racisme is moeilijk uit te roeien. Nochtans zijn we allemaal gelijk op deze aarde. Dat zou door het coronavirus nog duidelijker moeten geworden zijn, want corona maakt geen onderscheid. En toch. Toch lijkt het moeilijk om onderscheid op basis van ras, religie, enzovoort…. uit te roeien.

Wat zegt Harper Lee zelf over het boek?

In een zeldzaam interview, ze bleef weg van de media, zei ze dat ze graag schreef. Ze kon soms dagen aan een stuk schrijven zonder de kamer te verlaten. Ze was dankbaar voor de film die van haar boek werd gemaakt. De film had haar boek met respect verfilmd. Het zuiden van Amerika waar ze woonde, vond ze een regio van verhalenvertellers wegens het ontbreken van veel theaters of dingen die je kon. Ze moesten elkaar entertainen door het vertellen van verhalen. Ze bezaten ook weinig geld, dus moesten ze gebruik maken van hun eigen fantasie. Ze lazen veel. Dus werd alles nagespeeld als kind in de tuin.

Bestaat er een spotvogel?

Ja, er bestaat een spotvogel in onze streken. Wie er meer van wilt weten, kan hier meer over vinden via Natuurpunt. Maar in het boek is de spotvogel eigenlijk een spotlijster die in Noord-Amerika voorkomt, niet onze spotvogel. De vogel zou vooral rond volle maan zingen.

Het gezang van een Noord-Amerikaanse spotvogel

Ook vandaag moeten we spotvogels sparen

Maar laat mij het eens over actuelere spotvogels hebben. Hiermee bedoel ik artiesten en kunstenaars die zoals ze dat zeggen humor bedrijven. De laatste tijd worden artiesten die iets met humor te maken hebben (standup comedians, cartoonisten) soms negatief bejegend. Maar bij humor hoort ook relativeringsvermogen. En dat relativeringsvermogen en zelfspot schijnt langzamerhand te verdwijnen uit onze maatschappij. Want soms komt censuur om de hoek kijken zoals bij het zogezegde incident toen Geert Hoste in het programma De ideale wereld een hitlergroet gebruikte in een mop (lees dit artikel uit De Knack hierover). Of worden cartoonisten zoals Lectrr op twitter ‘achtervolgd’ omdat de inhoud van zijn cartoons niet altijd door iedereen wordt gesmaakt. Tenen worden blijkbaar langer zodat er gemakkelijker op getrapt wordt door spotvogels. Nochtans bestaat er zoiets als vrijheid van meningsuiting. Vrij zijn als een vogel, zoals de spotvogel. Wat zouden we zijn zonder de spotvogels? Wat zou het leven zijn zonder humor?

Misschien moet ik maar eindigen met enkele zinnen uit het boek om onze spotvogels te sparen:

“Mockingbirds don’t do one thing except make music for us to enjoy. They don’t eat up people’s gardens, don’t nest in corn cribs, they don’t do one thing but sing their hearts out for us. That’s why it’s a sin to kill a mockingbird.“

Please follow and like us:

Ken jij de kracht van superhelden? Jij hebt deze ook!

Superhelden, ze blijven populair. Al is het maar omdat we dan zelf kunnen dromen om een superheld te zijn, iemand anders te zijn, zoals ik in deze blogpost al had verteld. Maar wist jij dat jij dezelfde kracht als een superheld bezit? Je kan zijn wie je wilt. Tenminste als je het boek De 7 spirituele wetten voor superhelden van Deepak Chopra leest. Ik geloof erin, nu jij nog.

De kracht van liefde

Laat mij één van de wetten eruit nemen: de wet van de liefde. Heel het universum draait om liefde. Superhelden weten immers dat heel de wereld met elkaar verbonden is. Dat het tonen van mededogen (het redden van een ander mens, het redden van de wereld) de enige weg is. Jouw superkracht is je vermogen om je krachten van je bewustzijn te gebruiken en liefde is daarvan de grootste superkracht. Hoe meer een mens groeit naar vrijheid, hoe meer men beseft dat liefde de powerkracht is op aarde. Het bevredigen van het ego, streven naar uiterlijk en machtsvertoon is een toonbeeld van gebrek aan liefde. Superhelden bestrijden het kwade, maar hebben daar vaak geen persoonlijk belang bij. Superhelden tonen hoe groot we zelf kunnen zijn als we mededogen en liefde uitstralen. De mens beschikt over een fantastisch potentieel om via zijn gedachten dingen te scheppen, creatief te zijn, dingen uit te vinden en dit te gebruiken in het voordeel van onze planeet en zijn medemens. Je eigen leven heb je ook in de hand of beter gezegd in je hoofd. Gedachten worden werkelijkheid. Er zijn talloze boeken over verschenen, denk maar aan The secret of De celestijnse belofte.

Ken jij de kracht van superhelden? Jij hebt deze ook! — Foto via www.canva.com

Herinner jij jouw superkracht?

Jij bezit ook de superkracht om je eigen leven te maken. Om de wet van de liefde toe te passen. Nu is het misschien het moment om die keuze te maken in deze snel veranderende wereld? Je moet er alleen in geloven. Het is alleen lastig om soms dat nare stemmetje in ons hoofd te negeren. Naast geduld uitoefenen. Hoe kan je in je eigen capaciteiten, je eigen superkrachten laten geloven?

Je kan jezelf herinneren aan je eigen superkracht door je favoriete superheld ergens te plaatsen waar je hem of haar vaak ziet, bijvoorbeeld op je bureau waar je werkt of een beker die je altijd gebruikt bij het ontbijt. Telkens je twijfelt of eventjes vergeet om positief te denken, vergeet te denken aan wat je wilt bereiken, vergeet actie te ondernemen, zal je superheld je eraan herinneren om in actie te schieten. Bij Fanssite kan je dergelijke figuurtjes kopen. Als je op deze link klikt zelfs met 5% korting. Zelf heb ik een batwoman op mijn bureau staan. Een figuur die littekens uit het verleden gebruikt om toch haar superkracht aan te boren om anderen te helpen. Die haar vleugels uitslaat. Zij herinnert mij er altijd aan dat ik zelf, net als jij, ook een superkracht bezit. En deze niet mag vergeten.

Geeks en nerds

Geeks of nerds weten heus wel wat ze doen als zij fan zijn van superhelden. We zouden met meer moeten zijn die teruggrijpen naar ons eigen innerlijk kind. De wereld zou er mooier uit zien. Ken je overigens de herkomst van de woorden ‘geek’ en ‘nerd’? Een geek had oorspronkelijk als betekenis een sociaal ongewenst persoon die geen capaciteiten of talenten had. Het woord nerd zou voor het eerst verschenen zijn in een boek If I ran the zoo van dokter Seuss, een succesvol Amerikaans jeugdboek en daarmee werd een oude, kwade man bedoeld. Nu kennen we geeks als fans van bepaalde films, series en memorabilia die een community vormen en zijn nerds technische genieën.

Misschien zouden er gewoon meer geeks en nerds in deze wereld moeten zijn, zouden er dan niet meer superhelden rondlopen?

Bron: https://www.britannica.com/story/where-do-the-terms-nerd-and-geek-come-from

Please follow and like us:

Welk masker draag jij?

Daar jij ook een masker? Maskers, ik heb er al eens een bericht over geschreven (zie dit blogbericht). Dat het Latijnse woord persona niet enkel persoon, ook masker betekent. Volgens het woordenboek is een masker een kunstvoorwerp dat dient om het gezicht te bedekken en zo zijn identiteit te verbergen of om een andere persoon te worden.

Een masker is dus iets dat wij eigenlijk alle dagen opzetten. Zeker nu in corona tijden zetten we meer een masker op dan ons lief is. Een mondmasker. Het lijkt wel alsof we allemaal de mond gesnoerd zijn door dat mondmasker als je eens goed rondkijkt. Zo ziet het er uit. Ons verbergen.

Maar we zetten al van jongs af een masker op. Want je bent niet dezelfde persoon op je werk als thuis of bij vrienden. In elke situatie zijn we anders, zetten we een masker op. Om de ideale partner, werknemer, ondernemer of vriend te zijn. Het zit ingebakken in de mens. Enkel als kind bezitten we nog geen masker, dat wordt in de loop der tijd onbewust aangeleerd. Als kind zijn we nog onszelf, als volwassene zetten we maskers op. Zeker op het internet, dat forum biedt ons alle middelen om ons anders voor te doen dan we werkelijk zijn. Zoals Allison Span in de onderstaande Tedtalk zo mooi illustreert (duur 14 min.)

Het gebruik van rituele maskers

Het gebruik van maskers komt wereldwijd voor. Het bestaat al eeuwenlang. Vaak werden een er overledenen, hoorden, beroemde figuren of speciale gebeurtenissen mee uitgebeeld. Denk maar aan het masker van Toetanchamon of aan een rotstekening uit de prehistorie waarop mensen worden afgebeeld met een masker dat een dier voorstelt, de Griekse en Romeinse toneelmaskers, de metalen Keltische masker, Afrikaanse maskers of Aziatische maskers. Een masker behoort en behoorde tot een ritueel. Een inwijding of een speciaal moment. Meestal wordt het gecombineerd met muziek, dans of toneel. Het masker staat voor de transformatie die een persoon door kan maken. Of stelt iemand in staat om een andere identiteit aannemen. Vandaar dat op feestmomenten maskers altijd terugkeren: carnaval, Halloween of bij het naspelen van een super- of filmheld, de fan- of popcultuur (denk maar aan Facts in Gent).

We zijn zo graag iemand anders

We zijn soms graag iemand anders. We zetten ons masker elke dag op (overigens mascara, masker, ooit al op het verband gelet?).Of zouden graag iemand anders willen zijn. Eventjes ontsnappen uit de realiteit. Om niet te veel stilte moeten staan bij de dingen. Te leven in een fantasiewereld. Een masker opzetten om daadwerkelijk iemand anders te zijn. Dat is eigenlijk ook het werk van een schrijver. Een fantasiewereld creëren waarin je lezers kunnen verdwalen. Of juist de weg vinden? Want boeken scheppen soms een wereld waarin je antwoorden vindt opvragen waarvan je nog niet wist dat je ze had.

Ook een pseudoniem is een masker

Zelf hanteer ik ook een masker. Ik ga het eerlijk bekennen. Ik kom er zelfs voor uit. Namelijk mijn pseudoniem. Achter een pseudoniem kan je je als schrijver verstoppen. En het is ook handig om een aparte Facebookpagina en mailbox te gebruiken. Misschien speelde onbewust ook wel mee dat de meeste beroemde schrijvers en schrijfsters ook een pseudoniem hanteerden. Denk maar aan J.K. Rowling (Joanna Rowling), Willem Elsschot (Alfons de Ridder), Pieter Aspe (Pieter Aspeslagh), Stijn Streuvels (Frank Lateur), Anna Enquist (Christa Wildlund-Broer). Je haalt je inspiratie bij je voorbeelden, dus dacht ik, ik neem ook een pseudoniem. Ben ik dan nog niet beroemd, een pseudoniem (of een masker) heb ik dan toch al. Positief blijven denken. Mijn gedachten focussen. Wat op dit moment, nu ik toch niets anders te doen heb dan te leggen door een hersenschudding, een beetje gemakkelijker is dan anders. Ik moet alleen goed nadenken bij mijn spraakherkenningssoftware Dragon die ik nu gebruik (heb ik aangekocht via het Nederlandse Cedere), om goed te articuleren (de -h en de -g is een probleem als West-Vlaming) en mijn leestekens niet te vergeten.

Het is wel een goed systeem, vandaag zelfs mijn belastingaangifte ingevuld met Dragon, waarbij ik niet enkel moest letten op het goed articuleren maar ook op het niet maskeren van mijn inkomsten en uitgaven. Maskeren of verbergen, daar heb je het masker terug.

Welk masker draag jij? — Photo by Javardh on Unsplash

Een masker zorgt voor eenheid

Wist je overigens dat het woord masker in veel talen praktisch hetzelfde woord is? Opnieuw een bewijs dat taal, woorden en rituelen een universeel gebeuren zijn in deze wereld. Des te jammer dat er al te vaak onderscheid wordt gemaakt tussen mensen, rassen en culturen. Masker zou afkomstig zijn van het midden-Frans masque, het Italiaanse maschera, het middeleeuws Latijnse masca. De exacte oorzaak is onbekend maar het zou kunnen afkomstig zijn van het Arabische maskharah wat er ‘mee lachen, belachelijk gemaakt worden’ zou betekenen. Of het kan ook afkomstig zijn van het Provençaalse mascarar, het Catalaanse mascarar, het oud Franse mascurer, allemaal met als betekenis het gezicht zwart maken.

Zwarte piet of de wilde jacht van Wodan?

Dat deden onze voorouders, hun gezicht zwart maken bij bepaalde feesten, zoals bij de wilde jacht ter ere van de Germaanse god Wodan. Dat is de werkelijke oorsprong van zwarte Piet. Hoe men het verband heeft gelegd tussen zwartepiet en onze zwarte medemens, is mij een raadsel. Misschien is het een overblijfsel uit de koloniale tijd? Maar de traditie van Sinterklaas vertoont heel veel gelijkenissen met de wilde jacht en de Germaanse god Wodan (Zie vorige blogpost over Sinterklaas ). Of hoe het gebrek aan kennis van mythologie, cultuur, geschiedenis en rituelen voor misverstanden kan zorgen. Laten we gewoon zwarte piet ontdoen van zijn oorringen, kroeshaar en rode lippen, dan krijg je terug de zwartgemaakte traditie van de wilde jacht om overledenen uit te beelden.

Boze geesten en wijze vrouwen

Het zwart maken om boze geesten of overledenen af te schrikken of uit te beelden bestaat al eeuwenlang. Het Latijnse woord larva betekent zowel masker als spook. Masca was in 643 een ander woord voor heks, boze geest. Talmasche werd in de Middeleeuwen een woord voor spook, masker. Dan denk ik als Westvlaamse natuurlijk onmiddellijk aan ons dialect: maske betekent meisje. Zou Niels Destadsbader met zijn hit Skwon maske weten dat hij verwijst naar een boze geest of heks? Of zou hij gewoon het masker van een meisje mooi vinden. Wellicht heeft het Westvlaamse maske Oudgermaanse roots: in het Oudgermaanse wil maskenaz, maskanq µuiteindelijk ‘heet worden’ zeggen. Dan is het niet te verwonderen dat je gezicht zwart wordt van het roet als je zo’n heet meisje ontmoet.

Gebruik jij een goed of slecht masker?

Er is nog een moderne manier van maskerade bijgekomen: het zich verbergen achter anonieme namen, avatars op het internet en op sociale media. Om niet herkend te worden of om meningen te kunnen spuien die men in het openbaar niet zou durven uiten. Soms zorgt een masker er voor dat het slechtste in ons naar boven komt. Helaas meer en meer in de anonieme coulissen van het internet. In het Middelnederlands komt vanaf de veertiende eeuw maesce voor of vlek, smet of masscheren zwart maken, bedoezelen. Geen wonder dat anonieme internettrollen zich daar meestal aan bezondigen, het ligt aan het masker, het maesce dat ze gebruiken waardoor ze masscheren. Met het zwart maken van een gezicht verkleedde je vroeger als boze geest, nu zijn de materiële maskers figuurlijke maskers geworden op het internet. Maar gelukkig zorgen sommige maskers ervoor dat de held in ons naar boven komt. Zo zijn er ook mensen die zich niet bekendmaken, maar die de negativiteit op internet te lijf gaan in de hoop dat waarheid, rechtvaardigheid en positiviteit zegeviert. Je kan je afvragen waarom ook zij zich soms verbergen, maar als je sommige reacties ziet, kan je het begrijpen. Eenzelfde situatie kan leiden tot daders en tot helden. Soms heb je een masker nodig, al is het maar om je beter te voelen.Het is aan ons om aan onze kinderen in hun opgroeien te leren voor het juiste masker te kiezen. Het masker van de held. Zoals de maskers die de mensen uit de medische sector droegen in hun gevecht tegen corona, zoals de snavelmaskers ten tijde van de pest. Het masker van de held. Laat dat het voorbeeld zijn voor onze kinderen.

O ja, wie zelf een avatar wilt maken, kijk naar dit blogbericht: heb jij al een avatar?

bronnen:
https://taaldacht.nl/2016/10/04/roet-maskers-en-geesten/
https://www.etymonline.com/word/mask

Please follow and like us:

Bedankt of merci?

Om in deze tijden de zorgverleners, de voedingswinkels, de postbodes en pakjesleveranciers, kortom al wie werkt, te bedanken wordt soms merci en soms bedankt gebruikt. Maar wist je dat deze woorden, alhoewel ze hetzelfde betekenen, een andere oorsprong hebben? Als je de oorsprong kent, zal je misschien sneller het ene of het andere gebruiken.

Bedankt of merci?

Bedankt, in het Oudnederlands thankis (10e eeuw) :‘uit vrije wil, om niet’of in het Middelnederlands (13 e eeuw) danc ‘erkentelijkheid’, ‘gedachte’. Dus denken of danken hebben dezelfde oorsprong. De oorspronkelijke betekenis is dus: het denken, de wil (bijv. de uitdrukking tegen wil en dank), de gedachte, wat dan verder geëvolueerd is naar ‘dankbare gedachte’ of ‘erkentelijkheid’.

Merci , in het Middelnederlands merc ‘gunst, medelijden’ (denk maar aan het Engelse mercy), afkomstig uit het latijn mercedem (nee, ik maak hier geen reclame voor een Brugse politica), merces : ‘loon, prijs, soldij, rente’, ook mercis: koopwaar, handel (denk maar aan het Spaanse mercado, de markt).

Verdienen

Een bedanking geef je uit vrije wil. Maar is merci dan misschien beter gekozen voor wie werkt, maar daarom geen loon naar werken krijgt? Want wie nodig is onze maatschappij verder te laten functioneren, laat ons eerlijk zijn, zijn niet altijd de werknemers met de hoogste weddes van het land. Nochtans het woord ‘verdienen’ wil zeggen dat het loon je krijgt, je dat ook verdiend hebt, je er ook aanspraak mag op maken. Dat het loont om veel inspanningen te doen in moeilijke tijden. Loont dit? Wedde(n) dat we na deze coronaperiode er weer zal teruggekeerd worden naar hoe het voordien was? Ik hoop van niet, maar ik vrees het wel. Het enige dat wij nu echter kunnen doen is merci zeggen vanuit de grond van ons hart in de hoop dat onze maatschappij ooit verandert.

Bullshit jobs of onzinbanen

Ik vrees het echter, dat het kapitalisme verder zal blijven werken zoals nu. Niet enkel dat de waardevolle banen zonder dewelke een maatschappij niet zou kunnen functioneren, minder verloond worden. Maar ook vraag ik me af of corona geen invloed zal hebben op de bullshitjobs. Auteur en professor David Graeber die een boek Bullshit Jobs, vertaald Onzinbanen heeft geschreven. Sommige banen zijn volgens zijn boek eigenlijk waardeloos en brengen weinig waarde. Ze lijken enkel bedoeld om mensen aan het werk te houden. Dat kan gaan van managers, bankiers tot administratieve jobs. Deze banen zijn diegene waarvan ik me afvraag of ze nog zullen bestaan na de coronarevolutie. Sommige zullen wellicht worden afgeschaft door noodzakelijke besparingen, maar zal men van andere het licht zien? In zijn boek schreef Graeber ook al dat het zo lijkt te zijn dat hoe meer je werk van nut is voor de maatschappij, hoe slechter je er voor wordt betaald, hoe minder je ervoor gewaardeerd wordt, hoe minder respect je krijgt. Zoals verpleegkundigen, transporteurs, vuilnismannen en monteurs. Dit zijn shiftjobs: jobs waar er een shift zou moeten gebeuren in moreel en materieel opzicht. Corona maakt dit nu wel helemaal duidelijk. Maar wat zal met dit besef gebeuren? Ondertussen kan ik enkel merci en dank u zeggen.

Hé, nu ik er op let: de onderstaande video heeft het cijfer dertien. Ja, het blijft me achtervolgen, zoals vaste lezers al weten.

David Graeber over corona, bullshit jobs en shift jobs (6 minuten)

Please follow and like us:

Coronavirus: de zwarte zwaan

Een jaar of twee geleden heb ik het boek ‘The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable’ van Nassim Nicholas Taleb gelezen. Taleb is een Amerikaans auteur, professor en voormalig derivatenhandelaar van Libanese afkomst. Voor zover ik weet is het boek nog niet vertaald. Het boek is ondertussen vertaald: De zwarte zwaan.

Hij schreef dat als je enkel witte zwanen kent, je niet gelooft dat er een zwarte zwaan kan bestaan, totdat je er één ziet. Een zwarte zwaan bestaat uit 3 dingen:
– ze is onvoorspelbaar;
– ze zet de wereld op zijn kop en heeft een geweldige impact;
– nadat er de voorspelling is uitgekomen, wordt er een uitleg aan gegeven zodat wat er gebeurt minder uitzonderlijk is dan ze in werkelijkheid was.

Het voorkomen van een pandemie, had de auteur overigens voorspeld in 2007 in zijn boek, zoals hij zelf in herinnering bracht via een tweet op 8/3/2020 (@nntaleb):

Misschien moeten we hoe de wereld en economie werkt toch volledig herdenken? Om de zwarte zwaan om te toveren tot een witte. Zodat er terug witte zwanen rondzwemmen in afwachting dat er een nieuwe zwarte zwaan komt. Alhoewel volgens Nassim Nicolas Taleb was deze pandemie geen echte zwarte zwaan. Want deze epidemie was voorzienbaar en voorspelbaar zoals uit onderstaand interview blijkt (duur 9 minuten).

Deze pandemie kon voorzien worden. Zelfs in januari dit jaar waarschuwde hij nog voor corona. Met simpele middelen, zoals het gebruik van mondmaskers zou de epidemie minder erg geweest zijn. En zoals hij terecht vermeldt: economie kan je niet los zien van gezondheid.

Please follow and like us:

Corona: de oplossing zit al in de naam

Het coronavirus. De naam vond ik merkwaardig: een corona is de hete atmosfeer rondom de zon en andere sterren die zich uitstrekt over miljoenen kilometers. We zien dit normaal niet, wel tijdens een zonsverduistering. Een lichtkrans. Wie geeft een virus nu een naam die verwijst naar een lichtkrans rond de zon?

Zonsverduistering

Maar als je een corona alleen kan zien tijdens een zonsverduistering, dan geeft de naamgeving misschien iets te maken met het vroegere bijgeloof dat een zonsverduistering enkel maar onheil brengt. Wie geïnteresseerd is in voorbeelden, klik hier voor een historisch overzicht van andere zonsverduisteringen. Je kan deze tijd dan ook symbolisch bekijken: in deze duistere tijden (want zeg eens eerlijk, er is toch wel het één en ander dat beter kan in deze wereld), is het noodzakelijk te kijken naar het licht, naar de lichtkrans van de zon die we slechts kunnen zien in de duisternis.

Kroon

Het woord corona wordt gebruikt voor verschillende dingen die iets omringen (bijv. bij mineralen, eicellen, ..). In het Latijn betekent het ook kroon. Want ja, een kroon op het hoofd van een koning die’uitverkoren’ is door God, is een uiterlijk teken dat hij verheven is boven de anderen. Zijn kroon is het symbool hiervan. Lodewijk XIV had als bijnaam de zonnekoning: iedereen cirkelt rond een koning zoals planeten en sterren rond een zon. Corona is dus virus met een naam die dus zowel verwijst naar een kroon en de zon.

Corona: de oplossing zit al in de naam — Foto Unsplash, Rick Meyers

Er waren al andere pandemieën

Pandemieën bestaan al eeuwen lang. Iedereen kent wel de pest of de Spaanse griep, maar ook in de Romeinse tijd had je er: de Antonijnse plaag en de plaag van Cyprianus. Maar dit coronavirus, dat spant de kroon.

Wellicht denk je nu ongeduldig: wanneer lees ik iets dat verwijst naar deze titel, nl. het antwoord op het coronavirus zit in de naam?
Wel, dat zal ik je de oplossing nu maar vertellen, vooraleer je defintief wegklikt. Corona is een stralenkrans rond de zon.

Oplossing

Waarom is dit nu de oplossing voor deze periode, zoals de titel suggereert?
Ik zie vier dingen als oplossing:
1. Solidair zijn: dus alle maatregelen naleven. Solidair is afkomstig van het Latijnse ‘in solidum’, wat ‘voor iedereen’ betekent, maar ‘sol’ betekent ook zon (cfr. het Franse soleil). De zon schijnt voor iedereen, verbondenheid. Sol Invictus was, een Romeinse zonnegod en de beschermheilige van de soldaten (let op de sol). Dus dit gevecht kunnen we alleen maar winnen als we solidair zijn.
2. Jezelf opsluiten in eenzaamheid met je familie, gezin. Solitude, la solitudine. Opnieuw sol, zon want er is maar één zon, zoals je maar één gezin hebt.
3. Onvermijdelijk word je geconfronteerd met jezelf, met vragen, angsten. Het is dé periode om na te denken wat je werkelijk wilt. Wat je hart doet tikken, waarvan ben je bezield? De zoektocht naar je ‘soul‘: je ziel. Soul, sol. Wat is het verband tussen zon en ziel, denk je nu wellicht? De woorden lijken op elkaar, dat is alles. In Egypte vertrokken gestorven zielen in een boot van de zonnegod Ra naar de onderwereld. Daar werd een oordeel over hun leven geveld, zodat ze eventueel herboren konden worden. Ik ben zeker dat een aantal lezers na deze periode een soort van ‘hergeboorte’ zullen meegemaakt hebben omdat ze sommige dingen en zichzelf in een ander perspectief zullen zien.
4. Het is echter ook belangrijk om je voeten op de grond te houden in deze periode. Niet te veel piekeren en allerlei veronderstellingen maken. Aarden, de grond onder je voeten voelen is belangrijk. Vandaar le sol (bodem) en the sole (voetzool).

Dus dit is de oplossing, la solution, om de koning te zijn in je eigen leven in deze duistere periode: kijk naar het licht, de corona, met je voeten op de grond, wees solidair, blijf in je kot in eenzaamheid, onderzoek je zielewensen. Tijd om te veranderen, te transformeren. Van ik-denken naar wij-denken, verbondenheid. Verander wat niet goed voelt. Groei, zoals planten in de zon. Dit is de tijd om de wereld te doen groeien, verbeteren. Zoals de alchemisten, die eeuwig op zoek waren naar goud, de steen der wijzen, het hemelse goud, dus de uiteindelijke transformatie uitbeelden met…. jawel, de zon. Nu zijn we in een periode van zonsverduistering, de vraag is of jij daarna terug de zon zal zien en ‘herboren’ zal zijn?

Please follow and like us:

Alaaf: de herkomst van carnaval

De carnavalsoptochten vieren hoogtij deze dagen. Want we zijn 40 dagen voor Pasen. Carnaval, van oorsprong een heidens feest met als doel de kwade geesten van de winter te verdrijven. De arme bevolking kreeg de sleutel van de stad en nam tijdelijk de macht over. Een feest om te vieren dat een nieuwe vruchtbare periode aanbreekt, een vruchtbaarheidsritueel waarin sterven en leven elkaar opvolgen in de cyclus van de tijd.

Carnaval, een universeel religieus feest

Een universeel religieus feest, want zowel in Babylonië (Marduk), Rome (Saturnaliën), Griekensland (Dionysus) als bij de Germanen (Nerthus) vind je gelijkaardige feesten terug met gelijke kenmerken. Vooral bij de Germanen vind je gelijkenissen: het beeld van de god Frey werd op een schip op wielen (carrus navalis, carnaval) begeleid door een vrolijke stoet personen in diervermomming, en mannen gehuld in vrouwenkleren. Aan boord van het schip vond het huwelijk plaats tussen de god Frey en een priesteres. O ja, had ik al vermeld dat Aalst afkomstig is van het oudgermaanse woord -alha, heiligdom?

Carnaval en het gekkengetal

De periode van carnaval vangt aan op 11 november, de elfde van de elfde. Niet toevallig na de feesten die de Kelten vierden met Samhain of 40 dagen voor kerstmis. Elf noemt men wel eens het gekkengetal omdat het imperfect is, want enkel het getal twaalf is perfect (wat zou Jezus zijn met elf apostelen in plaats van twaalf). Maar wist je dat er ook een verband is met de zwaan? Ja, je hoort me al komen, ik moet toch een beetje reclame maken voor mijn tweede boek Het mysterie van de zwaan. Een zwaan werd vroeger ook een elvit, alvit genoemd en sommige etymologen zijn er het er over eens dat het woord elf of alf (een alf is een kwade geest, een elf meestal een goede geest) er zou van afgeleid zijn.

Alaaf: de herkomst van carnaval — Photo by Ugur Arpaci on Unsplash

De carnavalsgroet alaaf

De carnavalsgroet Alaaf, afkomstig uit Keulen (18e eeuw) betekent in het Joods ‘de eerste’.
Zouden de Joden weten dat er een Joods woord wordt gebruikt als groet tijdens carnaval?
Ze zouden er misschien anders tegen aan kijken?
Alhoewel er ook wordt gezegd dat het zou afkomstig kunnen zijn van het Duits dialect ‘all-ab‘: alles aan de kant, uit de weg.
Toch valt het mij op dat alaaf, alvit, alf eenzelfde stam heeft.

Zou de carnavalsgroet dan ook geen groet aan of bescherming tegen de kwade geesten inhouden, want de zwaan (elvit, alvit) stond symbool voor een vervoerder van gestorven zielen? In Brazilië worden tijdens carnaval toch veel pluimen gebruikt door de sambascholen, zoals er in Venetië ook vaak kostuums, hoeden met veren worden gebruikt.
Is dit toeval of ligt de oorsprong toch ergens in een verwijzing naar een vogel?

Carnavalsmaskers

Wat ik zelf altijd grappig vind is dat er een masker wordt opgezet, terwijl het woord persoon van het Latijnse ‘persona‘, persoon, als betekenis masker wilt zeggen. Dus een persoon (of dus een woord dat masker betekent) die een masker op zet? Dat is twee keer masker. Uiteindelijk zetten we allemaal elke dag een masker op als persoon. Welk masker draag jij?

Ach misschien ben ik enkel maar een laaf (in de zestiende eeuw betekende dit woord een dom meisje). O ja, volgend jaar wordt carnaval speciaal: dan valt carnaval op 14 februari, de dag van de liefde, is carnaval dan toch een verwijzing naar de zwaan, het teken van liefde?

Wie meer wilt weten over carnaval:
https://isgeschiedenis.nl/nieuws/oorsprong-van-het-carnaval
https://www.fenvlaanderen.be/carnaval/wat-carnaval

Please follow and like us: