Om in deze tijden de zorgverleners, de voedingswinkels, de postbodes en pakjesleveranciers, kortom al wie werkt, te bedanken wordt soms merci en soms bedankt gebruikt. Maar wist je dat deze woorden, alhoewel ze hetzelfde betekenen, een andere oorsprong hebben? Als je de oorsprong kent, zal je misschien sneller het ene of het andere gebruiken.
Bedankt of merci?
Bedankt, in het Oudnederlands thankis (10e eeuw) :‘uit vrije wil, om niet’of in het Middelnederlands (13 e eeuw) danc ‘erkentelijkheid’, ‘gedachte’. Dus denken of danken hebben dezelfde oorsprong. De oorspronkelijke betekenis is dus: het denken, de wil (bijv. de uitdrukking tegen wil en dank), de gedachte, wat dan verder geëvolueerd is naar ‘dankbare gedachte’ of ‘erkentelijkheid’.
Merci , in het Middelnederlands merc ‘gunst, medelijden’ (denk maar aan het Engelse mercy), afkomstig uit het latijn mercedem (nee, ik maak hier geen reclame voor een Brugse politica), merces : ‘loon, prijs, soldij, rente’, ook mercis: koopwaar, handel (denk maar aan het Spaanse mercado, de markt).
Verdienen
Een bedanking geef je uit vrije wil. Maar is merci dan misschien beter gekozen voor wie werkt, maar daarom geen loon naar werken krijgt? Want wie nodig is onze maatschappij verder te laten functioneren, laat ons eerlijk zijn, zijn niet altijd de werknemers met de hoogste weddes van het land. Nochtans het woord ‘verdienen’ wil zeggen dat het loon je krijgt, je dat ook verdiend hebt, je er ook aanspraak mag op maken. Dat het loont om veel inspanningen te doen in moeilijke tijden. Loont dit? Wedde(n) dat we na deze coronaperiode er weer zal teruggekeerd worden naar hoe het voordien was? Ik hoop van niet, maar ik vrees het wel. Het enige dat wij nu echter kunnen doen is merci zeggen vanuit de grond van ons hart in de hoop dat onze maatschappij ooit verandert.
Bullshit jobs of onzinbanen
Ik vrees het echter, dat het kapitalisme verder zal blijven werken zoals nu. Niet enkel dat de waardevolle banen zonder dewelke een maatschappij niet zou kunnen functioneren, minder verloond worden. Maar ook vraag ik me af of corona geen invloed zal hebben op de bullshitjobs. Auteur en professor David Graeber die een boek Bullshit Jobs, vertaald Onzinbanen heeft geschreven. Sommige banen zijn volgens zijn boek eigenlijk waardeloos en brengen weinig waarde. Ze lijken enkel bedoeld om mensen aan het werk te houden. Dat kan gaan van managers, bankiers tot administratieve jobs. Deze banen zijn diegene waarvan ik me afvraag of ze nog zullen bestaan na de coronarevolutie. Sommige zullen wellicht worden afgeschaft door noodzakelijke besparingen, maar zal men van andere het licht zien? In zijn boek schreef Graeber ook al dat het zo lijkt te zijn dat hoe meer je werk van nut is voor de maatschappij, hoe slechter je er voor wordt betaald, hoe minder je ervoor gewaardeerd wordt, hoe minder respect je krijgt. Zoals verpleegkundigen, transporteurs, vuilnismannen en monteurs. Dit zijn shiftjobs: jobs waar er een shift zou moeten gebeuren in moreel en materieel opzicht. Corona maakt dit nu wel helemaal duidelijk. Maar wat zal met dit besef gebeuren? Ondertussen kan ik enkel merci en dank u zeggen.
Hé, nu ik er op let: de onderstaande video heeft het cijfer dertien. Ja, het blijft me achtervolgen, zoals vaste lezers al weten.